Trong môi trường kinh doanh ngày càng biến động và tốc độ cao hiện nay, các CFO phải đối mặt với những thách thức vượt xa phạm vi tài chính truyền thống.
CFO hiện đại không còn đơn thuần là người “giữ ngân sách” mà trở thành nhân tố chiến lược, người đồng hành với CEO, kiến tạo văn hóa tài chính, dẫn dắt công nghệ và định hướng tăng trưởng dài hạn.
Dưới đây là cách các CFO có thể chủ động thích nghi và chuyển hóa vai trò để trở thành động lực tăng trưởng thực sự cho tổ chức trong giai đoạn mới.
1. Vai trò CFO như Kiến trúc sư Chiến lược của doanh nghiệp
Trước đây, CFO chủ yếu tập trung vào bảng cân đối kế toán và kiểm soát chi phí. Nhưng ở các doanh nghiệp đang tăng trưởng nhanh, CFO cần có tư duy toàn diện.CFO là nhân tố cốt lõi trong việc định hình chiến lược dài hạn và mô hình kinh doanh.
Theo khảo sát của McKinsey (tháng 7/2024), 55% CFO đánh giá lập kế hoạch dài hạn là ưu tiên hàng đầu, tăng mạnh từ mức 30% của năm 2023. Đặc biệt, 60% nhấn mạnh vai trò định hướng chiến lược – gần gấp đôi so với năm trước.
Vì sao điều này quan trọng?
CFO là người duy nhất trong ban điều hành có cái nhìn xuyên suốt từ tài chính, vận hành đến marketing và bán hàng. Đây chính là vị trí lý tưởng để xác lập chiến lược tăng trưởng toàn diện, đồng thời đảm bảo mọi quyết định đều gắn liền với năng lực tài chính thực tế.
Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là những thách thức:
- 74% CFO kỳ vọng tăng trưởng hai chữ số trong năm 2024, nhưng hơn 80% thừa nhận năng lực dự báo cần cải thiện đáng kể.
- Chỉ 41% quy trình tài chính được tự động hóa, cho thấy vẫn còn nhiều điểm nghẽn trong khả năng phản ứng nhanh và đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu (Nguồn: McKinsey & Gartner, 2024).
Với khả năng phân tích sắc bén cùng sự am hiểu thị trường, CFO có thể tác động đến định hướng sản phẩm, đánh giá cơ hội hợp tác và đảm bảo rằng sức khỏe tài chính luôn gắn liền với mục tiêu tăng trưởng.
- Mở rộng vai trò: Khuyến khích đội ngũ tài chính phối hợp chặt chẽ với bộ phận sản phẩm, kinh doanh và marketing để mọi bộ phận cùng nói chung một “ngôn ngữ tăng trưởng”.
- Ra quyết định dựa trên dữ liệu: Những quyết định tốt không dựa trên cảm tính – mà bắt đầu từ dữ liệu, dẫn đến những phân tích và hành động chính xác.
2. Cân bằng giữa Đổi mới và Quản trị Rủi ro
Trong giai đoạn tăng trưởng, doanh nghiệp cần những sáng kiến táo bạo – từ thử nghiệm sản phẩm mới đến mở rộng thị trường. Tuy nhiên, CFO không thể là người “gật đầu dễ dãi”. Trái lại, họ cần đảm bảo mọi sáng kiến đều diễn ra trong khuôn khổ tài chính vững vàng.
Đổi mới không đồng nghĩa với chi tiêu không giới hạn – mà là khả năng thử nghiệm thông minh, kiểm soát rủi ro và tối ưu hiệu quả đầu tư.
Một số hành động chiến lược cho CFO:
- Thử nghiệm có kiểm soát: Phân bổ ngân sách linh hoạt cho R&D hoặc sáng kiến mới, nhưng cần đặt KPI cụ thể, thời hạn rõ ràng và cơ chế đánh giá minh bạch. CFO nên là người thiết kế “sandbox” để thử nghiệm đổi mới mà không ảnh hưởng đến ngân sách lõi.
- Đảm bảo tính bền vững tài chính: Trước mỗi quyết định đổi mới, CFO cần đánh giá kỹ dòng tiền, rủi ro thanh khoản, và tác động dài hạn đến khả năng sinh lời. Mục tiêu là giữ vững “đường băng tài chính” để doanh nghiệp có thể cất cánh mà không mất thăng bằng.
- Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm: Tận dụng công nghệ như dashboard real-time, cảnh báo chi vượt ngân sách, phân tích ROI theo thời gian thực – để không chỉ theo dõi, mà còn điều chỉnh chiến lược khi cần thiết.
3. Chuyển đổi số tài chính: bắt buộc, không là lựa chọn
Trong bối cảnh doanh nghiệp mở rộng quy mô nhanh chóng, CFO không thể tiếp tục phụ thuộc vào bảng tính Excel hay quy trình bán thủ công để quản trị dòng tiền, ngân sách và hiệu quả đầu tư.
Các công cụ như dự báo bằng AI, báo cáo tự động, phân tích theo thời gian thực giờ đây không còn là “nên có” mà đã trở thành “bắt buộc phải có”.
3.1. Phân tích thời gian thực (Real-time analytics)
Cho phép CFO theo dõi:
- Dòng tiền và vị thế thanh khoản theo ngày, thay vì chờ báo cáo cuối tháng
- Chi phí theo trung tâm lợi nhuận (profit center), giúp đánh giá hiệu quả đầu tư và điều chỉnh ngân sách kịp thời
- Chỉ số hiệu suất tài chính như gross margin, burn rate, AR/AP turnover… để ra quyết định nhanh, có cơ sở
3.2. Tự động hóa quy trình (Automation & RPA)
Thay vì dành hàng trăm giờ mỗi tháng cho các tác vụ thủ công như:
- Duyệt chi và hoàn ứng
- Đối chiếu hóa đơn – công nợ
- Tổng hợp báo cáo chi phí
CFO có thể triển khai các nền tảng RPA và workflow automation để:
- Cắt giảm 60% thời gian duyệt chi
- Giảm 20–25% chi phí vận hành tài chính
- Tiết kiệm tới 25.000 giờ lao động mỗi năm
(Nguồn: Gartner, 2025)
3.3.Tích hợp hệ sinh thái quản lý chi phí – hóa đơn – thẻ doanh nghiệp
Tối ưu hóa quy trình nội bộ từ đề xuất – phê duyệt – thanh toán – đối soát, thông qua:
- Thẻ doanh nghiệp giới hạn ngân sách riêng cho từng bộ phận
- Hệ thống duyệt chi linh hoạt, gắn trực tiếp vào workflow của công ty
- Kết nối dữ liệu tự động với phần mềm kế toán (ERP, TMS)
Ví dụ triển khai hiệu quả:
Một số doanh nghiệp đang áp dụng hệ thống quản lý chi tiêu (Expense Management) cho phép nhân viên gửi yêu cầu chi – hoàn ứng ngay trên điện thoại, sử dụng thẻ doanh nghiệp có giới hạn theo phòng ban, và kết nối trực tiếp với phần mềm kế toán để đồng bộ dữ liệu.
4. Mối quan hệ CFO – CEO: Tạo nên định hướng chung
Trong mọi tổ chức hiệu quả, CEO là người vẽ bản đồ tương lai, còn CFO là người kiểm tra nhiên liệu, điều kiện thời tiết, và năng lực vận hành. Khi hai vai trò này phối hợp chặt chẽ, doanh nghiệp không chỉ tăng tốc mà còn giữ vững được hướng đi trong bối cảnh bất định.
4.1. Vì sao mối quan hệ này ngày càng quan trọng?
Trong thời kỳ lạm phát cao, chi phí vốn đắt đỏ và tăng trưởng phi tuyến, CEO cần nhanh nhạy với cơ hội – nhưng CFO phải là người đặt giới hạn chiến lược, đảm bảo nguồn lực không bị giãn nở thiếu kiểm soát. McKinsey (2024) chỉ ra rằng các doanh nghiệp có liên kết CFO – CEO chặt chẽ thường tăng trưởng EBITDA nhanh hơn 1.6 lần so với mặt bằng ngành.
4.2. Nguyên tắc hợp tác hiệu quả giữa CFO – CEO:
Thiết lập “ngôn ngữ chung”
CEO thường nói về sứ mệnh, thương hiệu, tăng trưởng người dùng; CFO thì nói ROIC, EBITDA, CAC, dòng tiền. Điều cần thiết là xây dựng từ điển chung, thông qua các mục tiêu giao thoa như:
- Doanh thu thuần
Hiệu suất chi tiêu - Tăng trưởng bền vững theo dòng tiền thực tế
Khi cả hai nói cùng một hệ quy chiếu, chiến lược sẽ trở nên khả thi hơn – chứ không chỉ là tham vọng.
Minh bạch – phản hồi hai chiều
Một cuộc họp hàng quý là chưa đủ. Cần duy trì:
- Giao tiếp định kỳ 1:1 giữa CFO – CEO
- Đối thoại chiến lược theo thời gian thực, đặc biệt khi biến động thị trường xảy ra
- Hệ thống dashboard chia sẻ chung, cập nhật mục tiêu, tiến độ và nguồn lực
CFO – người “kiểm nghiệm kỳ vọng”
Nếu CEO vẽ đường tăng trưởng 3x trong 12 tháng, CFO có vai trò kiểm nghiệm:
“Chúng ta có khả năng tăng trưởng theo cấu trúc chi phí hiện tại không? Nếu không, cần tái cấu trúc gì?”
Chức năng của CFO không phải để “kìm hãm” mà để tối ưu hóa hiện thực hóa tầm nhìn.
CFO giỏi không chỉ quản lý rủi ro, mà còn truyền cảm hứng để CEO đưa ra những quyết định táo bạo – nhưng trong biên độ khả thi.
5. Xây dựng Văn hóa “Hiểu Tài chính” trong Doanh nghiệp
Trong nhiều tổ chức, tài chính vẫn là “ngôn ngữ riêng” của bộ phận kế toán – tài chính. Nhưng trong bối cảnh thị trường biến động nhanh, mọi quyết định đều có hệ quả tài chính. Một doanh nghiệp bền vững là nơi mọi cấp độ nhân sự đều hiểu được tác động tài chính từ hành động của mình.
Văn hóa tài chính không nhằm biến nhân viên thành kế toán, mà là giúp họ ra quyết định có trách nhiệm và có dữ liệu tài chính làm cơ sở.
Ba trụ cột để xây dựng văn hóa hiểu tài chính:
5.1. Giải mã tài chính cho toàn công ty
Khác biệt giữa một tổ chức hiệu quả và một tổ chức trì trệ nằm ở việc các bộ phận có hiểu rõ hệ quả tài chính từ mỗi quyết định hay không.
- Solution: Tổ chức các buổi internal workshop, townhall, or bản tin nội bộ với các chủ đề như:
- EBITDA là gì và vì sao nó quan trọng?
- Chỉ số CAC, LTV có ý nghĩa gì với bộ phận marketing?
- Burn rate ảnh hưởng gì đến vòng đời startup?
- ROI của từng chiến dịch ra sao?
Nên triển khai theo cấp độ: từ cơ bản (hiểu khái niệm) đến ứng dụng (gắn vào công việc thực tế từng phòng ban).
5.2. Phân quyền có kiểm soát: Giao ngân sách cho cấp trung
Một tổ chức vận hành hiệu quả không thể “tập trung hóa mọi quyết định chi tiêu” về phòng tài chính. CFO cần trao quyền có điều kiện cho trưởng phòng, giám sát vùng ngân sách theo nguyên tắc:
- Có hạn mức, cấp phê duyệt tự động theo danh mục
- Tích hợp hệ thống theo dõi chi tiêu real-time
- Gắn kết KPIs ngân sách với KPIs vận hành
Khi người lãnh đạo phòng ban hiểu rõ “đồng tiền gắn với mục tiêu”, họ sẽ chủ động hơn, và phòng Tài chính sẽ giảm được vai trò “người kiểm duyệt thủ công”.
5.3. Liên kết KPIs với kết quả tài chính
Để tạo ra sự chuyển biến thực sự trong tư duy, cần gắn KPIs cá nhân/phòng ban với các chỉ số tài chính cụ thể, ví dụ:
- Marketing: CAC, chi phí/khách hàng tiềm năng, % chi tiêu hiệu quả
- Vận hành: tiết giảm chi phí logistics, TAT đơn hàng
- Sản phẩm: tỷ suất lợi nhuận trên SKU, vòng đời sản phẩm
Khi các chỉ tiêu vận hành gắn liền với doanh thu – chi phí – lợi nhuận, nhân sự ở mọi bộ phận sẽ không chỉ tập trung “làm đúng việc” mà còn “làm đúng cách để tạo giá trị tài chính cho doanh nghiệp”.
6. CFO – lãnh đạo con người, không chỉ là người của những con số
Nghe có vẻ lạ, nhưng CFO ngày nay có ảnh hưởng lớn đến văn hóa doanh nghiệp. Không chỉ tuyển dụng và giữ chân nhân tài tài chính, họ còn đóng vai trò định hình các sáng kiến phát triển con người và sự gắn kết nhân viên.
Theo nghiên cứu của Deloitte (2024), 65% CEO mong đợi CFO tham gia sâu vào các sáng kiến về nhân sự và văn hóa nội bộ, tăng mạnh so với 40% của năm 2022.
Ba trụ cột thể hiện vai trò lãnh đạo con người của CFO:
6.1. Tạo cầu nối liên phòng ban – cùng đi về một chiến lược
CFO là một trong số ít vai trò có cái nhìn bao quát toàn bộ doanh nghiệp. Bằng cách kết nối tài chính với Nhân sự, Sản phẩm, Vận hành, CFO có thể giúp mọi bộ phận:
- Nhìn thấy mối liên hệ giữa công việc hằng ngày và kết quả kinh doanh
- Hiểu rõ tầm quan trọng của hiệu quả chi tiêu, ROI nhân sự, chi phí cơ hội
- Đồng thuận về mục tiêu chiến lược – từ tăng trưởng bền vững đến tối ưu hóa nguồn lực
Tài chính không nên chỉ “hỗ trợ” các bộ phận khác – mà nên trở thành đối tác tư duy của toàn tổ chức.
6.2. Đầu tư vào đội ngũ – phát triển năng lực bền vững
Trong một môi trường đầy biến động, khả năng học nhanh, thay đổi nhanh và thích ứng của đội ngũ tài chính quyết định năng lực cạnh tranh dài hạn.
CFO nên là người khởi xướng các chương trình:
- Đào tạo kỹ năng phân tích, mô hình tài chính hiện đại
- Cập nhật công nghệ mới trong quản lý chi phí và tự động hóa
- Mentoring nội bộ để giữ chân nhân tài cấp trung
Một đội ngũ tài chính giỏi không chỉ biết “báo cáo đúng” mà còn tư duy chiến lược, đưa ra khuyến nghị dựa trên dữ liệu và gắn liền với mục tiêu vận hành.
6.3. Lãnh đạo bằng sự thấu cảm và minh bạch
Đặc biệt trong giai đoạn khó khăn (giảm ngân sách, tái cấu trúc, cắt giảm chi tiêu), CFO cần là người kết nối – chứ không phải là người “cắt”.
- Chia sẻ cởi mở về tình hình tài chính doanh nghiệp
- Giải thích lý do của các quyết định tài chính bằng cách có tính nhân văn
- Tạo không gian an toàn để nhân viên đặt câu hỏi, đưa đề xuất cải tiến chi tiêu
Một CFO biết lắng nghe, phản hồi chân thành và dẫn dắt bằng sự đồng cảm sẽ tạo ra niềm tin, giữ chân nhân tài và lan tỏa văn hóa tích cực trong toàn công ty.
7. Hướng về tương lai: CFO như một Nhà Chiến lược Tầm nhìn xa
Vai trò của CFO đang trải qua một cuộc “lột xác thầm lặng”. Từ người kiểm soát con số, CFO nay trở thành kiến trúc sư chiến lược, người kết nối giữa tầm nhìn, nguồn lực và tốc độ vận hành.
Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô nhiều bất định, quy định thay đổi liên tục và công nghệ đột phá không ngừng, CFO tương lai sẽ vừa là “mỏ neo” ổn định doanh nghiệp, vừa là “la bàn” dẫn hướng tăng trưởng.
7.1. Liên tục học hỏi để đón đầu xu thế
Trong môi trường biến động, kiến thức tài chính truyền thống không còn đủ. CFO hiện đại cần tích cực:
- Tham gia các diễn đàn chuyên ngành, kết nối với cộng đồng CFO toàn cầu để cập nhật xu hướng
- Khám phá công nghệ mới như AI, blockchain, ESG reporting, RegTech để hiểu công cụ của tương lai
- Học từ ngành khác: Logistics, eCommerce, SaaS, F&B đều có góc nhìn tài chính mới mẻ mà CFO có thể áp dụng chéo (cross-sector adaptation)
7.2. Xây dựng nền tảng tài chính vững để mở khóa tăng trưởng
Một tầm nhìn lớn không thể bay xa nếu nền tảng tài chính không vững. CFO cần thiết kế cấu trúc tài chính mang 3 đặc điểm:
- Linh hoạt: Có khả năng tái phân bổ nguồn vốn nhanh khi thị trường chuyển dịch
- Phản ứng nhanh: Các quy trình như dự báo, ngân sách, phê duyệt chi tiêu cần được số hóa và tự động hóa
- Bền vững: Dòng tiền dương, tỉ lệ nợ an toàn, kịch bản dự phòng cho rủi ro thanh khoản
Trong khủng hoảng, một CFO giỏi không tìm cách cắt giảm triệt để, mà biết cắt ở đâu để bảo vệ năng lực tăng trưởng lõi.
7.3. Tư duy chiến lược, không chỉ điều hành
Khảo sát của PwC (2024) cho thấy 58% CEO mong muốn CFO tham gia nhiều hơn vào các quyết định chiến lược cấp cao, không chỉ về chi phí mà còn về đầu tư, M&A, tái cấu trúc, ESG…
CFO cần chủ động:
- Góp tiếng nói trong các quyết định liên quan đến thị trường, sản phẩm, nhân sự chiến lược
- Đưa ra khuyến nghị dựa trên dữ liệu, không chỉ phê duyệt ngân sách
- Hình dung rủi ro từ góc độ hệ thống – không chỉ dòng tiền ngắn hạn
CFO không còn là người “giữ tiền” – mà là người biết dẫn vốn, nuôi tầm nhìn và kích hoạt hành động chiến lược. Trong thời đại mà công nghệ liên tục tái định nghĩa ngành nghề, CFO chính là điểm nối giữa tương lai và hiện tại – giữa tầm nhìn và hiện thực vận hành
CFO hiện đại không còn chỉ là người kiểm soát báo cáo và ngân sách, mà là người dẫn đường cho tổ chức trong một thế giới vận hành bằng dữ liệu, công nghệ và tốc độ. Họ là kiến trúc sư chiến lược, người quản trị rủi ro, nhà điều hành hệ sinh thái công nghệ tài chính, và đồng thời là người truyền cảm hứng để doanh nghiệp vận hành hiệu quả và có trách nhiệm hơn.
Trong kỷ nguyên tài chính số, CFO không thể đứng yên – mà cần chủ động thích nghi, liên tục học hỏi, khai thác công nghệ mới, thúc đẩy văn hóa tài chính minh bạch, và giữ cho tổ chức luôn trong trạng thái sẵn sàng: không chỉ để đối mặt với rủi ro, mà để đón đầu và bứt phá trước mọi cơ hội. Tương lai không chờ đợi. Và CFO – hơn ai hết – phải là người chuẩn bị tốt nhất cho tương lai ấy, ngay từ hôm nay.
Monitor Bizzi To quickly receive the latest information:
- Facebook: https://www.facebook.com/bizzivietnam
- Linkedin: https://www.linkedin.com/company/bizzi-vietnam/
- Youtube: https://www.youtube.com/@bizzivietnam
Nguồn tham khảo chính:
- McKinsey & Company: The Evolving Role of the CFO
- PwC: CFO Pulse Survey
- Deloitte: Global CFO Signals
- CFO Connect: Reimagining the CFO Role for a Growth-Driven Future
- Accenture: CFO Now: Breakthrough Speed for Breakout Value
- Gartner – Future of Finance: 8 Shifting CFO Priorities for 2024 and Beyond
