Chi phí sản xuất là gì? Đây là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và lợi nhuận của mỗi doanh nghiệp. Việc hiểu rõ chi phí sản xuất và cách quản lý tài chính doanh nghiệp hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu giá thành sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh và đạt được mục tiêu tăng trưởng bền vững.
Trong bài viết này, hãy cùng Bizzi tìm hiểu chi tiết về chi phí sản xuất là gì, phân loại chi phí sản xuất, cách tính cũng như những lưu ý quan trọng giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt chi phí và tối ưu lợi nhuận.
Định nghĩa về chi phí sản xuất là gì?
Toàn bộ chi phí (gồm chi phí được xác định trực tiếp cho sản phẩm hay phân bổ gián tiếp) mà doanh nghiệp phải chi trả để sản xuất sản phẩm hoặc dịch vụ. Đây là yếu tố quan trọng trong việc xác định giá thành và lợi nhuận của doanh nghiệp.
- Chi phí sản xuất bao gồm: Nhân công, nguyên vật liệu, vật tư sản xuất, chi phí quản lý và vận hành.
- Chi phí sản xuất kinh doanh: Hao phí về lao động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp bỏ ra liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định. Chi phí sản xuất có thể cao/thấp tùy mức độ hoạt động.
- Ví dụ:
- Doanh nghiệp sản xuất bánh kẹo, quần áo, nội thất cần chi phí cho nguyên liệu thô, thuê mặt bằng, nhân viên.
- Ngành dịch vụ (nhà hàng, quán đồ uống, trung tâm thương mại) cần chi phí thuê nhân công, nguyên vật liệu, chi phí khấu hao tài sản cố định.
Đặc điểm của chi phí sản xuất
- Chi phí sản xuất tăng khi số lượng đặt hàng tăng và ngược lại.
- Phát sinh liên tục trong quá trình sản xuất.
- Phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Tác động bởi công nghệ sản xuất (sử dụng công nghệ hiện đại giúp giảm chi phí), giá nguyên vật liệu, thị trường lao động.
- Cấu trúc phức tạp, bao gồm chi phí cố định và chi phí biến đổi.
- Cần tối ưu hóa để tăng lợi nhuận.
- Quyết định giá bán sản phẩm.
Vai trò của chi phí sản xuất là gì trong doanh nghiệp
- Đối với doanh nghiệp:
- Phản ánh thực trạng sản xuất
- Giúp nhà quản lý có cái nhìn tổng thể, từ đó xây dựng biện pháp nâng cao chất lượng và tiết kiệm chi phí
- Đối với quản lý:
- Tránh lãng phí và tăng lợi nhuận
- Ảnh hưởng đến quản lý tồn kho
- Cung cấp thông tin cho nhà quản trị ra quyết định quản lý sản xuất kinh doanh.
- Đối với thị trường:
- Sản phẩm có giá thành hợp lý thu hút khách hàng và tăng thị phần
- Định hình chiến lược kinh doanh và phát triển kế hoạch tài chính
- Đối với nhà nước:
- Các cơ quan kinh tế nhà nước có thể nhìn nhận một cách tổng thể và khách quan sự phát triển của nền kinh tế đất nước, từ đó đưa ra những chính sách, đường lối đúng đắn thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế
Phân biệt chi phí sản xuất và chi phí kinh doanh
| Tiêu chí | Chi phí Sản Xuất | Chi phí Kinh Doanh |
| Bản chất | Chi phí để tạo ra sản phẩm/dịch vụ. | Chi phí để bán hàng & vận hành doanh nghiệp. |
| Ví dụ | Nguyên vật liệu, nhân công, điện nước sản xuất. | Quảng cáo, lương nhân viên bán hàng, chi phí vận chuyển đến khách hàng. |
| Ảnh hưởng | Ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm. | Ảnh hưởng đến lợi nhuận doanh nghiệp. |
Phân loại chi phí sản xuất
Theo tính chất kinh tế
- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Chi phí liên quan trực tiếp đến sản xuất và xác định cụ thể cho từng sản phẩm (nguyên liệu chính, phụ liệu, bao bì).
- Chi phí nhân công trực tiếp: Chi phí liên quan trực tiếp đến sản xuất và xác định cụ thể cho từng sản phẩm (lương, phụ cấp, bảo hiểm).
- Chi phí sản xuất chung: Chi phí liên quan đến sản xuất nhưng không thể xác định cụ thể cho từng sản phẩm (khấu hao tài sản cố định, bảo dưỡng, sửa chữa, nguyên liệu gián tiếp, lao động gián tiếp, dịch vụ mua ngoài).
- Yếu tố chi phí:
- Yếu tố nguyên liệu, vật liệu.
- Yếu tố nhiên liệu, động lực.
- Yếu tố tiền lương và các khoản phụ cấp lương.
- Yếu tố BHXH, BHYT, KPCĐ.
- Yếu tố khấu hao TSCĐ.
- Yếu tố chi phí dịch vụ mua ngoài.
- Yếu tố chi phí khác bằng tiền.
Theo mục đích và công dụng
- Chi phí nguyên vật liệu: Chi phí nguyên liệu chính, phụ liệu, bao bì,…
- Chi phí nhân công: Tiền lương, phụ cấp, bảo hiểm,…
- Chi phí sản xuất chung: Chi phí khấu hao tài sản cố định, bảo dưỡng, sửa chữa, nguyên liệu gián tiếp, lao động gián tiếp, dịch vụ mua ngoài,…
- Chi phí dịch vụ bên ngoài: Vận chuyển, bảo hiểm, hoa hồng đại lý, môi giới,…
- Chi phí dụng cụ sản xuất: Mua sắm, bảo dưỡng, sửa chữa dụng cụ sản xuất,…
- Chi phí khác: Nghiên cứu và phát triển, quản lý sản xuất,…
Theo mối quan hệ với khối lượng công việc, sản phẩm trong kỳ
- Chi phí biến đổi: Thay đổi về lượng tương quan tỉ lệ thuận với sự thay đổi của khối lượng sản phẩm sản xuất (chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp).
- Chi phí cố định: Không thay đổi về tổng số khi có sự thay đổi khối lượng sản phẩm sản xuất trong mức độ nhất định (chi phí khấu hao tài sản cố định).
Theo quy trình công nghệ sản xuất, chế tạo
- Chi phí sản xuất nguyên liệu: Phát sinh từ việc sử dụng nguyên vật liệu trong quá trình sản xuất.
- Chi phí lao động: Phát sinh từ việc sử dụng lao động trong quá trình sản xuất.
- Chi phí sản xuất chung: Phát sinh trong quá trình sản xuất nhưng không thể xác định cụ thể cho từng loại chi phí nguyên liệu và chi phí lao động.
- Chi phí cơ bản: Các khoản chi phí trực tiếp và cố định trong từng bước cụ thể của quy trình sản xuất hoặc chế tạo.
- Chi phí sản xuất chung: Những khoản chi phí không thể được phân chia một cách cụ thể cho từng giai đoạn trong quá trình sản xuất.
Theo phương pháp tập hợp chi phí sản xuất vào các đối tượng chịu chi phí
- Chi phí trực tiếp: Chi phí sản xuất có quan hệ trực tiếp đến việc sản xuất ra một loại sản phẩm, dịch vụ nhất định.
- Chi phí gián tiếp: Chi phí liên quan đến nhiều loại sản phẩm, dịch vụ.
Theo nội dung cấu thành chi phí
- Chi phí đơn nhất: Chi phí do một yếu tố chi phí duy nhất cấu thành (chi phí nguyên vật liệu chính, tiền lương, chi phí khấu hao tài sản cố định).
- Chi phí tổng hợp: Chi phí bao gồm nhiều yếu tố khác nhau nhưng có cùng một công dụng (chi phí sản xuất chung).
Công thức tính chi phí sản xuất là gì?
- Công thức cơ bản: Chi phí sản xuất = Chi phí nguyên vật liệu + Chi phí lao động sản xuất + Chi phí máy móc và thiết bị + Chi phí quản lý sản xuất + Chi phí khác.
- Chi phí nguyên vật liệu: Số lượng nguyên liệu cần thiết x Giá trị của nguyên liệu một đơn vị.
- Chi phí lao động sản xuất: Số giờ lao động cần thiết x Mức lương trung bình của lao động sản xuất.
- Chi phí máy móc và thiết bị: Giá trị máy móc và thiết bị / Tuổi thọ trung bình của máy móc và thiết bị.
- Chi phí quản lý sản xuất: Lương và phúc lợi của nhân viên quản lý sản xuất + Chi phí vận hành cơ sở sản xuất.
- Chi phí khác: Vận chuyển, bảo hiểm, thuê mặt bằng và các chi phí hỗ trợ khác.
Ví dụ về chi phí sản xuất trong doanh nghiệp
- Xưởng sản xuất đồ gỗ:
- Chi phí nguyên vật liệu: Gỗ, keo dán, sơn phủ.
- Chi phí nhân công: Lương thợ mộc, thợ sơn.
- Chi phí máy móc và thiết bị: Máy cưa, máy chà nhám, máy sơn phủ.
- Chi phí quản lý sản xuất: Lương nhân viên quản lý nhà máy, chi phí vận hành xưởng.
- Chi phí khác: Vận chuyển nguyên vật liệu và sản phẩm, marketing, bảo trì xưởng.
- Công ty Vinamilk:
- Chi phí nguyên vật liệu: Sữa tươi, bột sữa, đường, hương liệu, hộp đựng sữa và bao bì.
- Chi phí lao động: Lương và phúc lợi cho nhân viên sản xuất.
- Chi phí máy móc và thiết bị: Chi phí bảo dưỡng và sửa chữa.
- Ngành dịch vụ: *Chi phí nhân sự, chi phí thiết bị, chi phí sản xuất chung.
Cách tối ưu hóa chi phí sản xuất cho doanh nghiệp
Tối ưu hóa chi phí sản xuất giúp doanh nghiệp giảm giá thành sản phẩm, tăng lợi nhuận và nâng cao khả năng cạnh tranh. Dưới đây là các giải pháp hiệu quả giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất 10 – 30%, cải thiện lợi nhuận mà vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Tối ưu chi phí sản xuất nguyên vật liệu:
- Đàm phán với nhà cung cấp để có chi phí tốt hơn.
- Tìm nhiều nhà cung cấp khác nhau để so sánh giá.
- Định kỳ đánh giá và thay đổi nhà cung cấp nếu cần.
- Sử dụng nguyên vật liệu tái chế hoặc tận dụng các phần dư thừa.
Tối ưu hoá nhân công sản xuất:
- Cải thiện năng suất lao động bằng cách đào tạo nhân viên để nâng cao kỹ năng, tránh lãng phí thời gian và nguyên vật liệu.
- Áp dụng máy móc, công nghệ vào sản xuất để giảm bớt lao động thủ công.
- Đầu tư vào robot, dây chuyền tự động để nâng cao hiệu suất.
Giảm chi phí lưu kho:
- Tính toán và sử dụng nguyên vật liệu hợp lý để đảm bảo tồn kho an toàn.
- Chỉ nhập hàng khi có nhu cầu để giảm chi phí lưu kho, tránh hàng tồn kho quá mức.
- Áp dụng các chương trình khuyến mãi, giảm giá, tặng kèm để giải quyết vấn đề hàng tồn.
Giảm tỷ lệ hàng lỗi: Kiểm soát tốt chất lượng trong quy trình sản xuất.
- Thiết lập quy trình kiểm tra chất lượng rõ ràng.
- Áp dụng các công nghệ tiên tiến.
Ứng dụng phần mềm quản lý sản xuất:
- Giúp tiết kiệm chi phí thuê nhân công
- Nâng cao hiệu suất và hiệu quả quản lý chất lượng
- Tối ưu hóa nguồn lực, tối ưu ca làm việc, tránh tình trạng thừa hoặc thiếu nhân sự.
- Tuyển chọn, đào tạo lao động có chuyên môn cao.
- Tối ưu chi phí quản lý.
Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
- Giá thành sản phẩm: Chi phí phát sinh trực tiếp cho việc sản xuất sản phẩm ở phân xưởng (nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung). Chi phí này phụ thuộc vào chất lượng nguyên liệu đầu vào – nguyên liệu tốt giúp giảm chi phí phát sinh.
- Chi phí sản xuất: Bao gồm giá thành sản xuất và các chi phí gián tiếp đóng góp vào quá trình sản xuất (tiền lương của kế toán công ty, đồ dùng văn phòng, chi phí quản lý).
- Mối quan hệ:
- Chi phí sản xuất là cơ sở để cấu thành giá thành sản phẩm.
- Giá thành sản phẩm là thước đo chi phí sản xuất mà doanh nghiệp bỏ ra để có được khối lượng thành phẩm.
Lợi ích khi ứng dụng ERP vào quản lý chi phí sản xuất là gì?
Ứng dụng phần mềm ERP vào doanh nghiệp có một số lợi ích nổi bật sau đây:
- Kiểm soát chi phí, giá thành sản xuất
- Hoạch định nhu cầu từ đơn hàng, nguyên vật liệu, kế hoạch sản xuất
- Kiểm soát chặt chẽ tồn kho
- Quản lý chuỗi cung ứng
- Quản lý và ghi nhận tiến độ sản xuất
- Đánh giá mức độ tiết kiệm chi phí
- Định hình chiến lược kinh doanh và phát triển kế hoạch tài chính
Bizzi giúp lãnh đạo quản lý chi phí sản xuất như thế nào?
Bizzi được xây dựng dựa trên phân tích chuyên sâu và đáp ứng mọi nhu cầu quản lý chi phí và kiểm soát ngân sách của doanh nghiệp theo cách đơn giản nhất. Dưới đây là cách tự động hóa phê duyệt chi phí mà Bizzi có thể giúp tổ chức của bạn:
Hỗ trợ xây dựng chính sách chi phí cho tổ chức
- Dễ dàng cài đặt chính sách sử dụng chi phí
- Quản lý thông tin xuất hóa đơn của từng người dùng: MST, email nhận hóa đơn, địa chỉ, thông tin cá nhân
- Quản lý danh mục chi phí theo nhu cầu
Chuẩn hóa quy trình tự động tạo – duyệt chi phí
- Xây dựng luồng quy trình duyệt theo từng hạn mức chi tiêu, phù hợp với tính chất chi phí của từng công ty
- Phân quyền phê duyệt và quản lý nhóm quyền theo từng cấp bậc phòng ban
- Tạo và gửi yêu cầu chi tiêu theo đa dạng danh mục: di chuyển, công tác, tiếp khác, văn phòng phẩm,…
- Tạo và duyệt đề nghị thanh toán, chi phí thuận tiện mọi lúc, mọi nơi, tức thì qua mobile app
- Thuận tiện đính kèm thông tin hóa đơn điện tử, chứng từ theo từng chi phí
Quản lý chi phí phòng ban và dự án theo thời gian thực
- Ghi nhận chi phí nhanh chóng theo thời gian thực
- Quản lý chi phí theo từng danh mục/phòng ban/dự án
- Giảm thiểu rủi ro và đối chiếu các khoản thanh toán nhanh hơn
- Cho phép xuất file excel bảng kê chi phí
Kiểm soát chi phí chặt chẽ theo ngân sách
- Thiết lập và phân bổ ngân sách theo năm tài chính với quy mô tổ chức/dự án/phòng ban
- Chủ động kiểm soát ngân sách với tính năng đặt giới hạn chi tiêu và chỉ định ngân sách cho từng danh mục/phòng ban/dự án
- Tự động cảnh báo khi vượt chi so với ngân sách phân bổ
- Dễ dàng theo thông tin ngân sách còn lại và chi phí đã sử dụng
- Hệ thống Dashboard báo cáo ngân sách so với thực tế giúp đánh giá hiệu suất, hoạt động tài chính hiệu quả
- Đồng bộ với hệ thống quản lý chi phí và quy trình phê duyệt đề nghị thanh toán của tổ chức
Trong bối cảnh kinh tế biến động và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, việc kiểm soát chi phí sản xuất hiệu quả trở thành yếu tố then chốt để doanh nghiệp duy trì lợi nhuận và đảm bảo sự phát triển bền vững. Bằng cách hiểu rõ chi phí sản xuất là gì và sử dụng nền tảng quản lý chi phí toàn diện của Bizzi, bạn có thể tinh gọn quy trình trong bộ máy, nó cái nhìn tổng quan về thói quen chi tiêu của doanh nghiệp và kiểm soát dòng tiền một cách tối ưu nhất. Đây là tiềm năng giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả, giảm chi phí và tăng lợi tức đầu tư (ROI).
Đặt lịch demo với Bizzi ngay hôm nay và khám phá cách các giải pháp sáng tạo của chúng tôi có thể giúp bạn điều hướng sự phức tạp của quản lý chi phí sản xuất nói riêng và các chi phí trong doanh nghiệp nói chung một cách dễ dàng.
- Link đăng ký dùng thử sản phẩm của Bizzi: https://bizzi.vn/dang-ky-dung-thu/
Đọc thêm: