Quản lý carbon hiệu quả có thể mang lại lợi thế cạnh tranh. Dưới đây là cách các CFO trên toàn cầu có thể vượt qua việc tuân thủ chỉ để “đánh dấu” và chuyển sang ra quyết định dựa trên chiến lược carbon.
Phát thải carbon là một thách thức toàn cầu, nhưng cách mà mỗi công ty phản ứng với các rủi ro và đánh giá các cơ hội mới nên được xác định theo từng trường hợp cụ thể. Mặc dù tuân thủ quy định là rất quan trọng, nhưng chiến lược mới là yếu tố quyết định.
Các CFO cần đảm bảo rằng tổ chức của họ đáp ứng các ưu tiên của khách hàng, thích ứng với những thay đổi trong quy định và phát triển một cái nhìn đầy đủ về các công cụ quản lý carbon. Quá thường xuyên, các công ty có thể có nhiều dữ liệu và phân tích về carbon không nhất quán, thiếu hiệu quả, hoặc thậm chí không có dữ liệu phát thải có ý nghĩa
Trong bài viết này, chúng ta sẽ bàn về cách các CFO có thể giúp tổ chức đánh giá tầm quan trọng của carbon đối với chiến lược và sử dụng dữ liệu phát thải để cải thiện các quyết định.
Thách thức của CFO trong quản lý carbon
Trong mọi ngành nghề, lĩnh vực và quy mô công ty, các CFO không chỉ đảm bảo tuân thủ và báo cáo hiệu quả mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược cốt lõi của tổ chức. Quản lý carbon cũng không phải là ngoại lệ.
Với một số công ty, theo dõi và báo cáo phát thải carbon là nhiệm vụ thiết yếu, có thể là yêu cầu pháp lý hoặc cả hai. Đặc biệt tại Châu Âu, các cơ quan quản lý yêu cầu công ty không chỉ công bố phát thải của mình mà còn nâng cao mức độ đảm bảo – giống như đối với báo cáo tài chính. Việc không báo cáo chính xác phát thải có thể gây ra hậu quả tài chính và ảnh hưởng tới uy tín cho các công ty trên toàn cầu.
Tuy nhiên, thiết lập tối ưu cho quản lý carbon không nhất thiết là “càng nhiều càng tốt”. Các thị trường khác nhau có quy định khác nhau, bao gồm cả chất lượng của những bảo đảm cần cung cấp. Quy định về công bố thông tin khí hậu tại Hoa Kỳ, chẳng hạn, hiện vẫn đang trong tình trạng chưa rõ ràng. Đầu tư vào các quy trình và công cụ không phù hợp, ví dụ, có thể làm lãng phí nguồn lực của công ty, và dự báo các khoản tăng giá cần có phân tích kỹ lưỡng.
Quản lý carbon phụ thuộc rất nhiều vào bối cảnh: thách thức mà một công ty công nghệ phần mềm hoặc công nghệ sinh học tại Hoa Kỳ phải đối mặt rõ ràng khác với những gì mà một công ty thép, xi măng, hoặc năng lượng ở Châu Âu, hoặc một công ty truyền thông ở thị trường Châu Á phải đối mặt.
Đối với một CFO – người đứng ở giao điểm của chiến lược, báo cáo và phân bổ tài nguyên – việc đảm bảo rằng các sáng kiến quản lý carbon của công ty phù hợp với nhu cầu chiến lược và tuân thủ của công ty là rất quan trọng, đồng thời cũng phải đáp ứng yêu cầu của các bên liên quan bên ngoài.
Nhiều khách hàng quan trọng trên khắp các quốc gia mong muốn hiểu về dấu chân carbon của sản phẩm và bắt đầu yêu cầu minh bạch hơn trong các chỉ số cơ bản. Các doanh nghiệp sử dụng báo cáo carbon mạnh mẽ có thể cung cấp cho khách hàng của mình minh bạch hơn và cũng giúp họ nhận biết các cơ hội mới để phát triển các sản phẩm xanh có sự khác biệt.
Các trường hợp kinh doanh trở nên hấp dẫn hơn nữa trong các khung quy định nghiêm ngặt có tác động toàn cầu, chẳng hạn như Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon của EU (CBAM).
Hơn nữa, các CFO có thể sử dụng báo cáo carbon để giảm chi phí giảm phát thải. Họ không chỉ có thể tập trung vào các yếu tố phát thải quan trọng nhất mà còn có thể làm cho các nỗ lực giảm phát thải trở nên hiệu quả hơn về chi phí bằng cách áp dụng các chỉ số thống nhất trong công ty và cải thiện trách nhiệm trong toàn tổ chức.
Đầu tư vào dữ liệu chính xác và chi tiết hơn cũng có thể giúp cải thiện các cuộc thảo luận với các nhà cung cấp; thực tế, nhiều công ty đầu ngành trong chuỗi giá trị đã yêu cầu nhà cung cấp công bố dữ liệu phát thải liên quan đến sản xuất, và dữ liệu đồng nhất giúp nhà cung cấp dễ dàng đạt được các mục tiêu phát thải.
Và, quan trọng nhất, nhiều nhà đầu tư sẽ mong đợi có được thông tin chi tiết rõ ràng để hiểu giá trị nội tại của công ty dưới các kịch bản định giá carbon khác nhau. Những phân tích này chỉ có thể thực hiện được với kế toán carbon mạnh mẽ.
Cuối cùng, tuân thủ carbon có thể phức tạp hơn so với những gì người ta nghĩ. Những tác động có thể vượt ra ngoài việc báo cáo dữ liệu phát thải để bao gồm thuế carbon, chi phí trong các khung giao dịch phát thải hoặc cơ chế điều chỉnh biên giới carbon, và chi phí giảm phát thải carbon tự nguyện như tín chỉ carbon.
Các công ty thiếu dữ liệu phát thải chi tiết sẽ phải dựa vào các yếu tố phát thải tổng quát để ước tính phát thải trên các phạm vi. Những ước tính này thường dựa vào các mức trung bình ngành không được tùy chỉnh cho các hoạt động cụ thể của mỗi công ty (hoặc của các đối tác trong chuỗi giá trị của nó) và không phản ánh đầy đủ những cải tiến mới nhất của ngành. Việc dựa vào các khung tổng quát cũng có thể không hiệu quả về chi phí.
Đối với các ước tính về Phạm vi 3, các hệ sinh thái kế toán carbon chuỗi giá trị nghiêm ngặt như Hiệp hội đối tác Minh bạch Carbon (PACT) của Hội đồng Doanh nghiệp Thế giới về Phát triển Bền vững có thể giúp cải thiện độ chính xác và giảm chi phí các mục tiêu danh mục tín chỉ carbon tự nguyện phù hợp với tiêu chí Sáng kiến Mục tiêu Dựa trên cơ sở Khoa học (SBTi).
Định nghĩa tầm nhìn cho chức năng tài chính
Ngày nay, hầu hết các công ty thực hiện kế toán carbon một cách sơ khai, điều này có thể hạn chế khả năng của họ trong việc đi trước các phát triển quy định và có thể tạo ra giá trị mới. Các sáng kiến cốt lõi thường được thực hiện bởi các nhóm bền vững thay vì chức năng tài chính. Và quan trọng hơn, quản lý carbon có thể bị chi phối nhiều hơn bởi các quy định hơn là chiến lược.
Tuy nhiên, hãy tưởng tượng một chức năng tài chính trong đó kế toán carbon giúp đưa ra quyết định tốt hơn. Các nhóm tài chính sẽ đồng bộ hóa kế toán carbon với kế toán tài chính, sử dụng hệ thống hoạch định tài nguyên doanh nghiệp (ERP) để tạo ra một sổ cái carbon hoặc CO2 phản ánh các tài khoản tài chính và quy tắc kế toán có liên quan.
Các nhóm tài chính cũng sẽ chuẩn bị các chỉ số hiệu suất kinh doanh liên quan đến ngân sách carbon, cường độ và mức độ đạt được mục tiêu, giúp các bộ phận khác trong công ty đưa ra quyết định hàng ngày.
Ví dụ, nếu khách hàng của một công ty yêu cầu giảm thiểu phát thải carbon trong sản phẩm nhôm để giảm thiểu ảnh hưởng của Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon tại Châu Âu, nhóm bán hàng sẽ chuyển yêu cầu này cho nhóm phát triển sản phẩm và làm việc với chức năng tài chính để xây dựng một trường hợp kinh doanh tích hợp, đảm bảo giá trị gia tăng đáng kể cho sản phẩm nhôm carbon thấp được điều chỉnh đặc biệt.
Phát triển sản phẩm sẽ thiết kế sản phẩm bằng cách giảm sử dụng nguyên liệu và sử dụng loại nhôm carbon thấp. Chức năng tài chính sẽ hỗ trợ tính toán và xác minh dấu chân carbon sản phẩm (PCF) để phù hợp với sổ cái CO2. Những chức năng này cũng sẽ hỗ trợ các kỹ thuật chi tiêu vốn để xây dựng các trường hợp kinh doanh hợp lý phản ánh cả chi phí và tác động carbon đối với thiết bị mới cần thiết.
Các nhóm tìm nguồn cung ứng sẽ tìm các nhà cung cấp cung cấp nhôm carbon thấp, đảm bảo rằng dữ liệu PCF thượng nguồn về các bộ phận và nguyên liệu thô được xác minh và phản ánh trong sổ cái CO2. Các nhóm bền vững và tài chính sẽ phối hợp để đảm bảo việc sử dụng các chuẩn mực kế toán đồng nhất, tạo ra các báo cáo nội bộ và công khai được xác minh và kiểm toán bởi các bên ngoài, và giám sát tác động tổng thể đối với báo cáo lợi nhuận và bảng cân đối kế toán, cả đối với tác động tài chính và carbon.
Dần dần, những sổ cái này sẽ tích hợp với thị trường carbon công khai.
Biến tầm nhìn thành hành động
Các giám đốc tài chính (CFO) hiệu quả sẽ biến tầm nhìn thành hành động, sử dụng dữ liệu rõ ràng để hỗ trợ các quyết định của họ. Đối với việc ra quyết định dựa trên carbon, kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy các chức năng tài chính có thể thu thập dữ liệu rõ ràng và sắc bén hơn và thực hiện các bước thực tế ngay từ bây giờ.
Cụ thể, họ có thể thúc đẩy sự nhất quán trong toàn tổ chức, cải thiện quy trình nội bộ, đánh giá và triển khai hệ thống ERP phù hợp, và giúp đảm bảo rằng bộ phận tài chính có đủ năng lực và mức độ phối hợp xuyên suốt tổ chức mà nó cần.
Cải thiện quy trình
Khi kết hợp hoạt động nội bộ với báo cáo bên ngoài, chức năng tài chính có lợi thế hơn các chức năng khác; các chuyên gia tài chính có thể rút ra từ kinh nghiệm làm việc với các khuôn khổ kế toán để đáp ứng các chế độ công bố khí thải hiện tại và mới nổi. Thực tế, điều này có nghĩa là áp dụng các bài học từ sách lược kế toán tài chính truyền thống, như thiết lập quy trình hàng năm cho việc đặt ra mục tiêu giảm phát thải, xác định mục tiêu bù đắp carbon và lập ngân sách cho các can thiệp giảm thiểu carbon và tín chỉ carbon.
Chức năng kế toán hiểu rõ khái niệm phân tách và theo dõi các hoạt động (trong trường hợp này, liên quan đến phát thải carbon) đến mức độ giao dịch, và theo một cách chuẩn hóa (như đã tiên phong bởi PACT), đối với tất cả các hoạt động dựa trên việc chia sẻ dữ liệu trong chuỗi giá trị. Hơn nữa, họ có thể cung cấp dữ liệu phát thải rõ ràng và phân tích trên toàn tổ chức để giúp các nhà quản lý ra quyết định kinh doanh quan trọng dựa trên thông tin carbon.
Triển khai hệ thống ERP phù hợp
Mặc dù các quy trình thiết kế tốt là yếu tố cần thiết trong việc quản lý carbon hiệu quả, các công ty sẽ không đạt được tác động lớn mà không có hệ thống ERP phù hợp. Các CFO cần giải pháp phần mềm tinh vi để xử lý luồng thông tin carbon và tổng hợp chúng để đưa ra các quyết định chính xác. Như Dominik Asam, Giám đốc tài chính của SAP SE giải thích, “Để đưa ra quyết định tốt hơn, các CFO cần dữ liệu và chỉ số nhất quán kết nối trực tiếp với báo cáo tài chính của công ty.
Các doanh nghiệp và các chức năng trong tổ chức lại sản xuất các báo cáo khác nhau, sử dụng các chuẩn mực cạnh tranh, và tạo ra dữ liệu thiếu mục đích chiến lược rõ ràng. Điều này bỏ qua mục đích của một hệ thống ERP—đó là để thúc đẩy chiến lược công ty thay vì làm chậm nó.”
Hiện nay, nhiều công ty đang nâng cấp hệ thống ERP vì nhiều lý do khác nhau, dù lý do chính không phải là quản lý carbon. Tuy nhiên, với các xu hướng quy định và cạnh tranh hiện tại, đây là thời điểm rất thích hợp để cải thiện khả năng quản lý carbon một cách đáng kể. Các hệ thống ERP có thể rất phức tạp và thiếu linh hoạt, điều này có thể làm phức tạp quá trình cập nhật và nâng cấp trong tương lai.
Do đó, các công ty sẽ phục vụ tốt nhất bằng cách triển khai ERP carbon theo hướng mô-đun (ví dụ như sử dụng API) để giảm thiểu sự phụ thuộc vào hệ thống và cho phép thay đổi dễ dàng trong những năm tới.
Một số nhà cung cấp mới và truyền thống đang đặt cược vào sự tăng trưởng nhanh chóng của nhu cầu kế toán carbon sẽ dẫn đến một thị trường phát triển mạnh mẽ cho các giải pháp ERP carbon.
Vì các quyết định đầu tư (dù dựa trên bền vững hay không) gần như luôn liên quan đến sự đánh đổi, việc chọn một giải pháp cung cấp đầu ra cơ bản từ các công cụ đơn giản có thể là lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, đối với các công ty muốn thúc đẩy việc ra quyết định dựa trên carbon với nhiều thông tin hơn, luồng dữ liệu sẽ cần phải chi tiết hơn và có thể sẽ ngày càng chi tiết hơn trong tương lai.
Thực tế, theo kinh nghiệm của chúng tôi, việc hỏi công cụ nào là phù hợp hôm nay thường là câu hỏi sai; thay vào đó, mục tiêu nên là đảm bảo tổ chức có một giải pháp và nhà cung cấp có thể đáp ứng nhu cầu của họ trong dài hạn.
Nhiều nhà cung cấp hệ thống giao dịch và ERP hiện tại đang tìm cách tận dụng chuyên môn kế toán của họ, tích hợp hệ thống kế toán tài chính và carbon, các synergies trong hệ sinh thái và cơ sở khách hàng lớn để đáp ứng các nhu cầu kế toán carbon chi tiết hơn. Các nhà cung cấp ERP hiện tại có lợi thế: họ đã xử lý một phần lớn dữ liệu của công ty liên quan đến việc nâng cao độ trưởng thành trong kế toán carbon, chẳng hạn như hóa đơn nguyên vật liệu, tài sản xử lý và các quy tắc kế toán và phân bổ.
Một CFO sẽ yêu cầu chức năng đặc thù cho công ty để giúp tạo ra các cơ hội phân biệt, bao gồm tham vọng về chiến lược carbon tổng thể, yêu cầu quy định tại các quốc gia hoạt động, hiểu biết tốt hơn về một sản phẩm phức tạp, và sự tích hợp chi phí hiệu quả với các hệ thống ERP hiện tại.
Vượt qua sự trì trệ
Chuyển từ một định hướng tài chính và kế toán sang một mô hình bao gồm quản lý carbon đôi khi có thể khiến các CFO cảm thấy không thoải mái. Vì các CFO thường tập trung vào việc tối đa hóa lợi nhuận dài hạn – một nhiệm vụ rõ ràng liên quan đến hiệu suất tài chính và báo cáo (mặc dù tất nhiên, các quy tắc kế toán không nên quyết định chiến lược) – việc ưu tiên giảm phát thải có thể là một thử thách.
Bước đầu tiên, các CFO nên xác định mục tiêu kế toán carbon của công ty: Tại sao kế toán carbon lại quan trọng đối với công ty này? Mục tiêu là để tuân thủ các tiêu chuẩn quy định, hay có những rủi ro vật chất khi không đáp ứng được yêu cầu của các bên liên quan chính hoặc không tận dụng được các cơ hội tăng trưởng rõ ràng? Điều quan trọng là phải đảm bảo rằng những tiếng nói ngoài lĩnh vực tài chính và kế toán truyền thống cũng được đưa vào thảo luận, vì cả rủi ro và cơ hội có thể lớn hơn so với suy nghĩ ban đầu.
Trong số các hành động cần thực hiện, CFO cần vạch ra những gì công ty dự định đạt được từ việc cải thiện dòng chảy carbon, đánh giá các yêu cầu công bố thông tin và năm mà công ty phải đạt được mức độ xác nhận hợp lý, và xác định và ưu tiên các trường hợp sử dụng nơi kế toán carbon có thể bảo vệ hoặc tạo ra giá trị.
Từ việc thiết kế và đo lường tác động của các sáng kiến giảm phát thải hiệu quả đến việc đưa ra các tuyên bố cấp độ sản phẩm để thu hút khách hàng và định giá, và hướng dẫn việc tìm nguồn cung ứng và mua sắm dựa trên thông tin về phát thải.
Bước tiếp theo, các CFO cần xác định những khoảng trống quan trọng cần được lấp đầy. Ví dụ, việc lập bản đồ cách thức kế toán carbon sẽ xây dựng và tích hợp vào các hệ thống và quy trình hiện có là rất hữu ích; cần tập trung vào những năng lực, kỹ năng, hệ thống và phần mềm có thể còn thiếu; và bắt đầu xác định và có thể lựa chọn các nhà cung cấp để hỗ trợ kế toán và quản lý carbon, cũng như các nhà cung cấp dịch vụ kiểm toán hoặc xác nhận cần thiết.
Cuối cùng, nếu lý do chiến lược là thuyết phục và các khoảng trống có thể được lấp đầy một cách tạo ra giá trị, các CFO nên bắt đầu triển khai. Điều này thường đòi hỏi bộ phận tài chính phải xây dựng một lộ trình cụ thể chỉ ra số lượng và thời gian phân bổ các nguồn lực cho các trường hợp sử dụng. Việc phân bổ vốn không đủ; các nhân viên tài năng cần được đào tạo hoặc tuyển dụng.
Các nỗ lực giảm phát thải có tác động lớn nhất trên toàn bộ các phạm vi cần được ưu tiên và thực hiện trong các cuộc đàm phán hợp đồng với khách hàng và các thỏa thuận khác, để phản ánh giá trị gia tăng của việc theo dõi phát thải và hỗ trợ mua tín chỉ carbon – bao gồm, khi có thể, cho việc bù đắp phát thải trong phạm vi 3.
Quản lý carbon nằm ở giao điểm của chiến lược, tuân thủ, tài chính và công nghệ. Đây là một “vấn đề khó”, và các CFO có vị trí độc đáo để giúp giải quyết vấn đề này. Khi các tiêu chuẩn quy định trở nên nghiêm ngặt hơn, yêu cầu từ khách hàng tăng lên, và các công cụ mới ra đời, các CFO hiệu quả sẽ giúp tổ chức của mình không chỉ đáp ứng các yêu cầu báo cáo mà còn xác định khi nào cần tích hợp quản lý carbon vào quá trình ra quyết định để tạo ra giá trị.
Nguồn: McKinsey & Company
Theo dõi Bizzi để nhanh chóng nhận thông tin mới nhất:
- Facebook: https://www.facebook.com/bizzivietnam
- Linkedin: https://www.linkedin.com/company/bizzi-vietnam/
- Youtube: https://www.youtube.com/@bizzivietnam
